علل اختلالات اسكلتی عضلانی چیست؟

به گزارش روابط عمومی رادیو سلامت، دكتر علی پناهی، متخصص طب فیزیكی و توانبخشی با حضور در برنامه «فراسو» شبكه رادیویی سلامت در پاسخ به سوالات شنوندگان در خصوص اختلالات اسكلتی عضلانی پاسخ داد كه در ادامه می خوانید.
اسكلولیوز در دخترها شایع‌تر از پسر‌هاست. البته پای پرانتزی، كف پای صاف، چرخش مفصل ران و انحراف ستون فقرات نیزممكن است وجود داشته باشد، اما بدن انسان می‌تواند خودش را با شرایط تطبیق دهد. ولی وقتی سن بالا می‌رود و قدرت تطابق بدن پایین می‌آید یا ذخیره قدرت بدنی كاهش می‌یابد آن زمان است كه علامت‌دار می‌شود؛ یعنی فرد در چهارده پانزده سالگی علامت ندارد، اما در 25-18 یا 30 سالگی درد زانو، دردگردن و درد كمر برای فرد به وجود می‌آید.
گروه دوم مشكلات عضلانی ـ اسكلتی، مشكلات ارثی را ندارند. این گروه بد نشستن دارند و علتش، عادت بد موقع درس خواندن است‌. برای این افراد فقط باید محیط درس خواندن را درست كنیم (علم ارگونومی). محیط درس خواندن باید نوركافی داشته باشد میزان هوا و میزان دمای هوا، مناسب باشد. علم ارگونومی مهم است، زیرا باعث دیر خسته شدن فرد می‌شود. كارایی فرد افزایش می‌یابد و بازده كار بالا می‌رود.

وضعیت‌های بدنی درست یا نادرست هنگام مطالعه شامل چه مواردی است؟
وضیت نادرست، شامل دراز كشیدن هنگام مطالعه، روی شكم خوابیدن و تكیه دادن به دیوار است و این حالت‌ها غلط است. باید كتاب، متن یا ساختار نسبت به صورت در زاویه مناسبی قرار بگیرند یعنی فرد نباید به مقدار زیاد گردن خود را خم كند. هر قدر زاویه گردن بیشتر شود، فشار بیشتری هم به گردن وارد می‌شود‌. در نهایت خم شدن گردن باید به میزان 15 درجه باشد.
میز مطالعه باید سطح شیبدار داشته باشد تا سر كمی پایین بیاید. سطح شیبدار اجازه می‌دهد بدون فشار به عضلات گردن فرد بتواند درس بخواند، البته بهتر است زمان درس خواندن را منقطع كنید. به طور ممتد كتاب نخوانید و هر 45 دقیقه از جای خود بلند شوید و تمام مفاصل بدن را حركت دهید. دانش‌آموز باید بتواند 10-5 دقیقه استراحت كند، دراز بكشد و تمام عضلات ناحیه كمر را در حالت خوابیده قرار دهد تا عضلاتش شل شود. بعد دوباره شروع به درس خواندن كند‌. دانش‌آموزان باید به چشم خود و عضلات اطراف آن نیز استراحت بدهند، زیرا یكی از منشأ‌های سردرد در این گروه قرار می‌گیرد چون فرد تمركز می‌كند و پلك نمی‌زند‌. الان با ورود كامپیوتر و تبلت، اوضاع بدتر شده چون نور ساطع شده از این ابزارها، چشم را خسته می‌كند.

اختلالات اسكلتی ـ عضلانی كه در بروز آن ارث دخالت دارد چطور تشخیص داده می‌شود؟
ما این اختلالات را به سه گروه خفیف، متوسط و شدید تقسیم می‌كنیم‌. موارد شدید را هم اولیای دانش‌آموز و هم مسئولان مدرسه به‌وضوح می‌بینند و برای درمان اقدام می‌كنند‌، اما نوع خفیف و متوسط معمولا گم می‌شود و واضح دیده نمی‌شود و در پایش‌های مدارس مشخص می‌شود. به همین علت بهتر است هم دانش‌آموزان برای معاینه فیزیكی نزد متخصص مربوط برده شوند، چون از سن بلوغ مشكل آغاز می‌شود.

درمان اختلالات اسكلتی ـ عضلانی چگونه است؟
درمان اختلالاتی كه زود تشخیص داده شوند غیر جراحی است. یعنی درمان با كمك بررسی كافی انجام می‌شود، اما اگر اختلال دیر تشخیص داده شود درمان با كمك عمل جراحی امكانپذیر است.
همراه با برنامه «مجله پزشكی» در رادیو سلامت؛ مجله‌ای متنوع برای دانستن بیشتر
رادیو سلامت همواره تلاش كرده مرجع قابل اعتمادی در همه حوزه‌های مرتبط با سلامت فردی و اجتماعی باشد و متناسب با مقتضیات فرهنگی و متكی بر اصول بهداشت و درمان بستری مناسب برای ارتقای دانش سلامت جامعه فراهم كند.
به گزارش روابط عمومی رادیو سلامت، در این میان موضوعات سلامت‌محور بخش مهمی از برنامه‌های این شبكه را به خود اختصاص داده كه شامل توصیه‌هایی است برای اصلاح رفتارها و عادت‌های غلط افراد و همراهی با پزشكان برای طرح بیماری‌های شایع.
برنامه «مجله پزشكی» با تهیه‌كنندگی فرانك ترابی با همین رویكرد شنبه تا چهارشنبه ساعت 15 به مدت یك ساعت روی آنتن شبكه سلامت می‌رود. برنامه‌ای كه بیشترین دغدغه‌اش طرح مباحث مختلف پزشكی در قالب آیتم‌های متنوع و كاربردی برای مخاطبان است. ویژگی این برنامه سبب شده اجرای برنامه هرروز به یك كارشناس ـ مجری كه موضوع مرتبط با آن روز را دنبال می‌كند سپرده شود.

* تغییر باورهای غلط مخاطبان در حوزه پزشكی
فرانك ترابی، تهیه‌كننده «مجله پزشكی» كه بیش از هفت سال در شبكه سلامت حضور دارد، می‌گوید: تنوع موضوعات و آیتم بندی برنامه سبب شده در مدت یك ساعت مخاطب شنونده موضوعات مختلفی باشد. وی از سال 74 به عنوان پژوهشگر وارد رادیو ایران (سراسری) شده و از همان سال كارش را با عنوان تهیه‌كننده و سردبیر و نویسنده در گروه كودك شروع كرده و از سال 88 نیز با برنامه‌های اعتیاد، رز سفید، از اهدا تا احیا و... همكاری‌اش را با رادیو سلامت ادامه داده است. وی هم‌اكنون نیز تهیه‌كنندگی برنامه‌های «سایبان آرامش»، «مجله پزشكی» و «بفرمایید سیب» را عهده‌دار است.
ترابی كه از سال 94 تاكنون همراه شنوندگان رادیو سلامت با برنامه مجله پزشكی همراه است درباره محتوای این برنامه بیان می‌كند: این برنامه با هدف اطلاع‌رسانی و پاسخگویی برخی سوالات شنوندگان در حیطه پزشكی و آگاهی دادن به شنوندگان طراحی شده است.
وی با اشاره به بخش‌های مختلف برنامه اظهار می‌كند: مجله پزشكی از بخش‌های متنوعی چون طرح یك باور، پرسش و پاسخ، گفت‌وگوی پزشكی، بخش طب اورژانس با عنوان گام اول و اطلاعاتی درباره نحوه صحیح نگهداری و مصرف دارو و همچنین اطلاعات دارویی در بخش از دارو چه می‌دانید و در نهایت پاسخ به باور در بخش پاسخ طلایی برای مخاطبین طراحی شده است.
این تهیه‌كننده ادامه می‌دهد: در ابتدای برنامه باوری غلط كه در جامعه رایج شده طرح می‌شود و مهمان برنامه نیز پیرامون درست یا غلط بودن این باور توضیحاتی ارائه می‌دهد. در طول برنامه مخاطبان نظراتشان را درباره این باور بیان می‌كنند و در پایان برنامه نیز پاسخ طلایی از سوی كارشناس داده می‌شود.
ترابی بخش گفت‌وگوی پزشكی برنامه را كه با حضور اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها روی آنتن می‌رود ازجمله بخش‌های مورد توجه مخاطبان می‌داند و می‌افزاید: در این بخش نیز سراغ موضوعات شایع و مبتلابه جامعه می‌رویم كه می‌تواند شامل بیماری‌ها و آسیب‌های پزشكی است.
وی بخش از دارو چه می‌دانید را برای اطلاعات عمومی مفید دانسته و می‌گوید: تاكید ما این است كه مخاطب را با گروه‌های دارویی مختلف در حد اطلاعات عمومی آشنا كنیم تا هم پیام شفاف و واضحی به مخاطب بدهیم و هم از مصرف خودسرانه داروها خصوصا آنتی‌بیوتیك‌ها جلوگیری كرده باشیم.

* خاص‌ترین موضوعات روز
این تهیه‌كننده با اشاره به مبحث روز یكشنبه كه یكی از پرطرفدارترین مباحث و خاص‌ترین موضوعاتی است كه در این مجله به آن پرداخته می‌شود، می‌گوید: با توجه به آمار قابل توجه مصرف الكل كه به صورت ناآگاهانه است و مشكلاتی كه مخاطبان در صورت مصرف الكل با آن روبه‌رو می‌شوند این بخش را راه اندازی كردیم. تلاش ما بر این است مصرف این ماده را از جنبه پزشكی بررسی كنیم و آسیب‌هایی را كه به تمام دستگاه‌های بدن ازجمله اعصاب، گوارش، تنفس و... وارد می‌كند به مخاطبان بشناسانیم.
وی حضور كارشناس ـ مجری را در چنین برنامه‌ای ضروری می‌داند و توضیح می‌دهد: با توجه به آیتم‌های متنوع برنامه و موضوعات تخصصی كه هر روز به آن می‌پردازیم حضور كارشناس ـ مجری برای ما اهمیت داشته و از این رو كارشناسان مرتبط با موضوع روز اجرای برنامه را برعهده دارند.
ترابی می‌افزاید: روزهای شنبه اجرای برنامه با خانم حاجی‌زاده است. مجری یكشنبه‌ها علی سلجوقیان پزشك و كارشناس ـ مجری است كه در حوزه پیشگیری از اعتیاد به الكل دانش بسزایی دارد. كارشناس ـ مجری روزهای دوشنبه با سیما بیژنی، سه‌شنبه لیلا علوی و چهارشنبه دكتر سیدمحمد‌امین علوی هستند.
این تهیه‌كننده با اشاره به مخاطب عام در این برنامه تاكید می‌كند: میزان علاقه‌مندی شنوندگان و پیگیری آنها به موضوعات برنامه نیز مربوط می‌شود. به طور مثال موضوعات مادر و كودك و نوجوان بسیار قابل بحث است و نشان از دغدغه خانواده‌ها در این زمینه دارد. به دلیل پخش روزانه این برنامه تلاش كرده‌ایم مخاطب با برنامه‌ای مفید و متنوع روبه‌رو شود و بهره مناسبی از مباحث ببرد.
وی می‌افزاید: مشاركت مخاطبان در برنامه بسیار عالی است، هرچند جای گزارش مردمی در این برنامه بسیار خالی است و برای بهتر شدن این برنامه قرار شده از طریق شبكه‌های مجازی مخاطبان را بیشتر همراه سازیم و نظرات و پیشنهادهای آنها را نیز در نظر بگیریم.